Στο 12ο επεισόδιο,η ιστορία του Νέου Ελληνισμού από τον 13ο έως τον 19ο αιώνα αναδεικνύει τη δημογραφική ποικιλία και τις θρησκευτικές αλλαγές. Οι Έλληνες, οι μουσουλμάνοι και οι εβραίοι διαμόρφωσαν ένα πολύπλοκο πολιτισμικό μωσαϊκό, με σημαντική παρουσία στις βαλκανικές περιοχές και την Οθωμανική Αυτοκρατορία, επηρεάζοντας την οικονομία και την εκπαίδευση.

Κορυφαία Σημεία
Η δημογραφία και η αλλαγή του θρησκεύματος στα Βαλκάνια είναι κρίσιμα ζητήματα. Ένας στους τέσσερις κατοίκους έγινε μουσουλμάνος, ενώ οι τρεις παρέμειναν στο θρήσκευμά τους.
Η δημογραφική κατανομή των μουσουλμάνων και χριστιανών στην Ελλάδα κατά την τουρκοκρατία παρουσιάζει σημαντικές διαφορές. Οι μουσουλμάνοι ήταν συχνά πλειοψηφία σε πολλές περιοχές, ενώ οι χριστιανοί σε άλλες.
Η ελληνική επανάσταση ξεκίνησε από περιοχές με σημαντική ελληνική παρουσία, όπως η Οδησσός και η Κριμαία. Αυτές οι περιοχές φιλοξενούσαν χιλιάδες Έλληνες ναυτικούς και εμπόρους.
Οι Έλληνες κατά τον 19ο αιώνα είχαν διαχυθεί σε πολλές περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δημιουργώντας ένα μωσαϊκό εθνοτήτων. Σήμερα, οι ελληνικές περιοχές κατοικούνται από πολλές ανθρώπινες ομάδες, όπως Βούλγαροι και Τούρκοι.
Οι σαρακατσάνοι, που ήταν νομάδες κτηνοτρόφοι, εγκαταστάθηκαν σε χωριά κατά τον 20ο αιώνα, αλλά η παραδοσιακή ζωή τους έχει σχεδόν εκλείψει. Με τις αλλαγές στις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες, οι σαρακατσάνοι υιοθέτησαν νέες μορφές ζωής και κοινωνικής οργάνωσης.
Η Θεσσαλονίκη υπήρξε ένα σημαντικό κέντρο εβραϊκής κοινότητας, με χιλιάδες εβραίους να εγκαθίστανται εκεί. Η δημογραφική αυτή αλλαγή είχε βαθύ αντίκτυπο στην τοπική κοινωνία.
Η εβραϊκή κοινότητα στην Ελλάδα έχει μειωθεί σημαντικά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, με περίπου 5.000 άτομα να ζουν σήμερα κυρίως στην Αθήνα. Η Αθήνα φέρει τη μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα στη χώρα, ενώ ιστορικά δεν είχε εβραίους κατοίκους κατά την Οθωμανική περίοδο.
Οι βλάχοι στην Ελλάδα είναι μια σημαντική εθνοτική ομάδα που κατοικεί κυρίως σε ορεινές περιοχές. Ιστορικά, οι βλάχοι έχουν συνδεθεί με την ελληνική ταυτότητα και κουλτούρα.
Ο ευάγγελος Αβέρωφ και ο Αβέρωφ Τοσίτσας υπήρξαν σημαντικές προσωπικότητες στην ελληνική πολιτική σκηνή. Οι δωρεές τους και άλλων οικογενειών συνέβαλαν στη δημιουργία εθνικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα.

Στο 11ο επεισόδιο,η ιστορία του Νέου Ελληνισμού αναλύει την επιρροή του σουφισμού και των αντιεξουσιαστικών κινημάτων από τον 13ο έως τον 19ο αιώνα. Οι σούφη αμφισβήτησαν τις ιεραρχίες και την κεντρική εξουσία, επηρεάζοντας τον εξισλαμισμό και τις κοινωνικές δομές στα Βαλκάνια, ενώ οι Οθωμανοί χρησιμοποίησαν την ορθοδοξία για πολιτική σταθερότητα.

Κορυφαία Σημεία
Οι αντιεξουσιαστές απορρίπτουν κάθε μορφή ιεραρχίας και αμφισβητούν την κεντρική εξουσία. Θεωρούν τους πλούσιους ηθικούς στόχους και όχι φυσικούς εχθρούς.
Ο σουφισμός είχε σημαντικό ρόλο στην κοινωνικοπολιτική ζωή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, προκαλώντας εξεγέρσεις και αλλαγές στη θρησκευτική ταυτότητα. Οι σούφι επηρέασαν σημαντικά την πνευματική και πολιτιστική ζωή της περιοχής.
Η Τουρκία έχει επηρεάσει σημαντικά τη θρησκευτική ταυτότητα των λαών στη Δυτική Θράκη και την Αλβανία. Οι τεκέδες σούφη έπαιξαν ρόλο στην μετάβαση στον Ισλαμισμό.
Η αλλαγή θρησκεύματος των Βόσνιων ήταν αποτέλεσμα πολιτικών και κοινωνικών παραγόντων, καθώς και της πίεσης που ασκήθηκε από τους Οθωμανούς. Οι Βόσνιοι που έγιναν μουσουλμάνοι ζήτησαν προνόμια για τα παιδιά τους.
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία αρχικά κατέστρεψε εκκλησίες και μοναστήρια, αλλά από το 1330 άλλαξε πολιτική και παρουσιάστηκε ως προστάτης της Ορθοδοξίας. Αυτή η στρατηγική είχε σημαντικές επιπτώσεις στις σχέσεις με τους Έλληνες ορθόδοξους.
Τα μοναστήρια κατά την οθωμανική περίοδο διατήρησαν και αύξησαν την περιουσία τους, λαμβάνοντας προστασία μέσω εγγράφων από σουλτάνους. Αυτά τα έγγραφα επιβεβαίωναν την ιδιοκτησία τους και την αξία των βακουφίων.
Η βυζαντινή κοινωνία κατά τα τελευταία 200 χρόνια παρουσίασε τεράστια διαφθορά, ενώ ταυτόχρονα δημιούργησε καταπληκτικά έργα τέχνης, ιδίως κατά την παλαιολόγεια περίοδο.
Ο Θεός δημιούργησε την ισχυρή Οθωμανική Αυτοκρατορία για να διατηρήσει την ορθόδοξη πίστη και να αποδείξει τη θεία βούληση. Αυτή η κίνηση είχε σκοπό τη σωτηρία των εκλεκτών του λαού.
Η ανάλυση του πατρός Μεταλληνό σχετικά με την ιστορία της ορθοδοξίας και την αντίθεση των ανθενωτικών και ενωτικών είναι κρίσιμη για την κατανόηση της θρησκευτικής μας κληρονομιάς. Η ορθοδοξία διατήρησε τη θέση της χάρη στις σωστές επιλογές και δράσεις των ηγετών της κατά την τουρκοκρατία.

Στο 10ο επεισόδιο,η ιστορία του Νέου Ελληνισμού αναλύει την κοινωνία κατά την περίοδο του εξισλαμισμού, εστιάζοντας στους παράγοντες που οδήγησαν σε αυτή την αλλαγή. Αναφέρονται οι ρόλοι των μουσουλμανικών ιδρυμάτων, των τζαμιών, των μεντρεσέδων και των σούφη, καθώς και η κοινωνική δομή και η οικονομία της εποχής.

Κορυφαία Σημεία
Η μεγάλη έκταση του εξισλαμισμού στην Οθωμανική Αυτοκρατορία επηρεάσε σημαντικά τις κοινωνικές δυναμικές. Οι χριστιανοί και άλλες ομάδες άλλαξαν θρήσκευμα, προκειμένου να εξασφαλίσουν καλύτερες συνθήκες ζωής.
Η αλλαγή θρησκεύματος ήταν σημαντική στην οθωμανική αυτοκρατορία. Τα μουσουλμανικά ιδρύματα και οι σούφι παρείχαν υποστήριξη στους ανθρώπους που υιοθετούσαν την νέα πίστη.
Οι μεντρεσέδες είναι σημαντικά κτίρια στον μουσουλμανικό κόσμο, εστιασμένα στη θρησκευτική εκπαίδευση και τη φιλοξενία φοιτητών. Διαθέτουν αυλή στο κέντρο και θόλους που τους καθιστούν αναγνωρίσιμους.
Τα ιμαρέτ ήταν σημαντικά κτίσματα που προσέφεραν βοήθεια στους φτωχούς και πεινασμένους. Αυτά τα κτίρια υπήρχαν σε πολλές πόλεις και παρείχαν καθημερινά συσσίτια.
Η εμπορική δραστηριότητα ήταν κρίσιμη για την οικονομία των πόλεων. Οι αγορές, οι δρόμοι ειδικότητας και τα καραβάν σεράι προσέφεραν ασφάλεια και ευκαιρίες στους εμπόρους.
Η σχέση του ισλάμ με την οικονομία είναι πολύπλοκη, καθώς οι μουσουλμανικές τράπεζες προσαρμόζονται σε παγκόσμιες πρακτικές για να επιβιώσουν. Οι άρχοντες της οικονομίας χρησιμοποιούν τις δωρεές για την υποστήριξη φιλανθρωπικών ιδρυμάτων.
Ο σούφισμος είναι μια μυστικιστική τάση του Ισλάμ που επικεντρώνεται στην ένωση με το θεό μέσω της αγάπης και της φιλανθρωπίας. Οι σούφη λειτουργούν σε μικρές ομάδες, που απορρίπτουν τις παραδοσιακές θρησκευτικές εξουσίες.
Το μέλλον του καπνίσματος δείχνει ότι σε 20-30 χρόνια μπορεί να γίνει παράνομο, μετατρέποντας τους καπνιστές σε κοινωνικά αποδεκτούς ναρκομανείς. Η δαιμονοποίηση του τσιγάρου είναι μια διαδικασία που εξελίσσεται συνεχώς.
Οι δερβίσηδες λειτουργούν σαν γέφυρα για τους ανθρώπους που θέλουν να αλλάξουν θρήσκευμα. Αυτή η ψυχολογική και συναισθηματική γέφυρα τους προσελκύει σε νέες ιδέες.

Στο 9ο επεισόδιο,η οθωμανική κοινωνία, δομημένη σε πυραμίδα με τον σουλτάνο στην κορυφή, είχε πολυάριθμα διοικητικά όργανα. Η κατάκτηση των Βαλκανίων από τους Οθωμανούς προκάλεσε σημαντικές δημογραφικές αλλαγές, με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να αλλάζουν θρήσκευμα. Οι μουσουλμάνοι έγιναν πλειοψηφία, ενώ οι χριστιανοί διατήρησαν την πίστη τους.

Κορυφαία Σημεία
Η οθωμανική κοινωνία λειτουργούσε με μια πυραμιδώδη δομή, στην οποία ο σουλτάνος κατείχε την απόλυτη εξουσία. Η διοίκηση ήταν οργανωμένη σε επίπεδα με υπουργικά συμβούλια σε κάθε περιφέρεια.
Η μουσουλμανική παρουσία στα Βαλκάνια αυξήθηκε σημαντικά μετά το 1352, καθώς οι Οθωμανοί κατέκτησαν περιοχές και μετέφεραν πληθυσμούς. Αυτό οδήγησε σε δημογραφικές αλλαγές και θρησκευτικές μεταβολές.
Οι Οθωμανοί μετέφεραν τουρκικούς πληθυσμούς από τη Μικρά Ασία στα Βαλκάνια, με σκοπό να ενισχύσουν την παρουσία τους στην περιοχή. Οι γιουρούκοι, νομάδες τουρκικής καταγωγής, εγκαταστάθηκαν σε διάφορες περιοχές της Μακεδονίας.
Ο σουλτάνος αποφασίζει για τη μετακίνηση πληθυσμών με βάση τα συμφέροντα της αυτοκρατορίας του, χωρίς να ρωτήσει τους ανθρώπους που επηρεάζονται. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται σγ και επηρεάζει πολλές περιοχές.
Η αλλαγή θρησκεύματος κατά την Οθωμανική περίοδο αποτελούσε μια επικίνδυνη διαδικασία. Οι μουσουλμάνοι δεν μπορούσαν να αλλάξουν θρησκεία, υπόκεινταν σε σοβαρές ποινές.
Η θρησκευτική αλλαγή στους αλβανούς και τους μουσουλμάνους της θράκης είναι αποτέλεσμα ιστορικών γεγονότων που συνέβησαν κυρίως τον 18ο αιώνα. Αυτές οι μετατροπές επηρεάζουν την ταυτότητα και την κοινωνική δομή της περιοχής.
Η Κρήτη υπήρξε τουρκική ή οθωμανική από το 1645, με πάνω από το 40% του πληθυσμού να αλλάζει θρησκεία σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτή η μαζική εξισλαμιστική διαδικασία έχει σημαντικές κοινωνικές και πολιτισμικές επιπτώσεις.
Κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών, πολλοί Έλληνες τουρκόφωνοι με ελληνικό αλφάβητο κατέληξαν στην Ελλάδα, ενώ οι τουρκοκρητικοί δεν γνώριζαν τουρκικά. Αυτή η πολιτιστική σύγχυση δημιούργησε σημαντικές προκλήσεις στην επικοινωνία και την κοινωνική δομή.
Η δουλεία στους μουσουλμανικούς πολιτισμούς είχε πολύπλοκες πτυχές, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών και θρησκευτικών παραμέτρων που επηρεάζουν την απελευθέρωση των δούλων. Οι μουσουλμάνοι είχαν καθήκον να απελευθερώνουν δούλους, σύμφωνα με τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις.

Στο 8ο επεισόδιο,η εκπομπή εξετάζει την αντίσταση των Αλβανών κατά των Οθωμανών, εστιάζοντας στον Γεώργιο Καστριώτη. Αναλύει τις στρατηγικές των Οθωμανών για την διοίκηση των ορεινών περιοχών και των μικρών νησιών του Αιγαίου, καθώς και την κοινωνική δομή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τον ρόλο των ασκρή και ραγιάδων.

Κορυφαία Σημεία
Οι Αλβανοί παρουσίασαν την πιο σκληρή αντίσταση στους Οθωμανούς, με αρχηγό τον Γεώργιο Καστριώτη, γνωστό και ως Σκεντέρμπεης. Αυτή η αντίσταση ήταν καθοριστική για την ιστορία των Βαλκανίων.
Οι Οθωμανοί, κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, επέλεξαν να αφήσουν τις ορεινές περιοχές και τα μικρά νησιά να αυτοδιοικούνται, πληρώνοντας φόρους. Αυτή η πρακτική εξασφάλιζε την υποταγή των κατοίκων και την αποφυγή στρατιωτικών συγκρούσεων.
Ο Κοσμάς ο Αιτωλός, στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, προώθησε την εκπαίδευση μέσω σχολείων, θεωρώντας την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας κρίσιμη για την αντίσταση. Αντίθετα, η υπερβολική οικοδόμηση εκκλησιών αποδυνάμωσε την έννοια της κοινότητας.
Οι Οθωμανοί προσπάθησαν να κατακτήσουν τα Ιωάννινα, διασχίζοντας την Πίνδο. Οι κάτοικοι της περιοχής τους βοήθησαν, αποκτώντας εκτεταμένα προνόμια ως αντάλλαγμα.
Η εξέγερση του Διονυσίου του φιλοσόφου το 1612 είχε σημαντικές συνέπειες για την περιοχή των Ιωαννίνων. Η συμφωνία του 1430 μεταξύ Οθωμανούς και Ιωαννιτών δεν τηρήθηκε μετά την εξέγερση.
Η οθωμανική κοινωνία ήταν δομημένη με πυραμιδική μορφή, με τον σουλτάνο στην κορυφή να κατέχει απόλυτη εξουσία. Όλα τα όργανα διοίκησης ήταν υπό τον έλεγχο του σουλτάνου.
Η μουσουλμανική θρησκεία δεν έχει ιερωμένους, κάτι που τη διαφοροποιεί από τη χριστιανική. Οι μουσουλμάνοι δεν αναγνωρίζουν τα μυστήρια της ιεροσύνης όπως οι χριστιανοί.
Οι αυτοκρατορίες και τα εθνικά κράτη διαφέρουν ριζικά στη φύση τους. Οι αυτοκρατορίες προτιμούν την ποικιλία, ενώ τα εθνικά κράτη επιδιώκουν την ομοιογένεια.
Η εκτέλεση του Γρηγορίου Ε’ ήταν προσβλητική για την χριστιανοσύνη, καθώς υποδηλώνει την υποβάθμιση της θρησκευτικής ηγεσίας. Οι αντιδράσεις των χριστιανών ήταν έντονες λόγω αυτής της προσβολής.