Θα μπορούσε η τεχνητή νοημοσύνη στο μέλλον να αντικαταστήσει τον Ψυχολόγο και να αλλάξει την μορφή της Ψυχοθεραπείας όπως την ξέρουμε σήμερα;
Η ψυχοθεραπεία δεν θεραπεύει. Οδηγεί στην θεραπεία. Κι αυτό είναι το πρώτο και κυριότερο που πρέπει να μεταδώσουμε σε κάθε άνθρωπο που εισέρχεται στο γραφείο του Ψυχολόγου , με όποιο αίτημα κι αν έχει. Αυτό είναι που θα τον οδηγήσει στην ενεργητική εκείνη στάση , η οποία είναι απαραίτητη για να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Αν μείνει με την πίστη ότι η ψυχοθεραπεία θεραπεύει , θα μείνει παθητικός, απαιτητικός και τελικά αναποτελεσματικός για τον ίδιο του τον εαυτό. Η ψυχοθεραπεία δημιουργεί στον ασθενή εκείνο το περιβάλλον σταθερότητας κι εναλλακτικής οπτικής, το οποίο θα ανοίξει την σκέψη της λειτουργικότητάς του για να οδηγηθεί ο ίδιος στην θεραπεία του εαυτού του.
Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι πάνω από όλα , η ψυχοθεραπεία είναι η ανθρώπινη επαφή. Άλλωστε , ανάμεσα σε πολλούς ψυχολόγους, ο καθένας διαλέγει αυτόν που μαζί του νοιώθει καλύτερη επαφή στο να δουλέψει, άρα επιλέγει άνθρωπο. Τον επιστήμονα τον γνωρίζει στην πορεία, μέσα από τα αποτελέσματα που θα πετύχουν.
Από την άλλη βλέπουμε την ραγδαία ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης. Πρόσφατα ένας μηχανικός της Google, ο Blake Lemoine, ο οποίος εργάστηκε με το LaMDA (Language Model for Dialogue Applications) της Google, μια τεχνητά ευφυή γεννήτρια chatbot, αποκάλυψε ότι πλέον νόμιζε ότι το LaMDA είναι ευαίσθητο καθώς δημιουργεί αλληλεπιδράσεις παραπάνω από τις αναμενόμενες. Στην ουσία υποστήριξε ότι το συγκεκριμένο λογισμικό , το οποίο έχοντας πρόσβαση σε πολυάριθμα σύνολα δεδομένων βρίσκει μοτίβα σε προτάσεις, δημιουργεί συσχετίσεις μεταξύ λέξεων και προβλέπει ποια λέξη θα ακολουθήσει, είναι σε θέση να διεξάγει «συνομιλίες» πιο ανοιχτού τύπου. Ο συγκεκριμένος μηχανικός τέθηκε σε αναγκαστική άδεια λόγω δημοσίευσης απόρρητων πληροφοριών. Η δε επίσημη απάντηση της εταιρίας ήταν ότι κατόπιν πολυάριθμων ελέγχων , δεν βρέθηκαν στοιχεία που να υποστηρίζουν τους ισχυρισμούς του Lemoine.
Άρα, κι ασχέτως σε ποιο βαθμό ισχύουν οι παρατηρήσεις του συγκεκριμένου μηχανικού, μάλλον το σωστό ερώτημα δεν είναι αν η τεχνητή νοημοσύνη θα αντικαταστήσει τον Ψυχολόγο, αλλά το σε ποιόν βαθμό θα μπορέσει αυτό να συμβεί. Γιατί θα συμβεί και αυτό νομίζω είναι δεδομένο.
Κατά την γνώμη μου, η πληθώρα πληροφοριών που περιλαμβάνονται ως γνώσεις μας σε όποιο μοντέλο ψυχοθεραπείας κι αν ασκούμε, σίγουρα μπορούν να καταχωρηθούν ψηφιακά σε εφαρμογή η οποία με τεχνητή νοημοσύνη να παράγει αποτελέσματα διαλόγου. Αυτό που δεν θα αντικατασταθεί εύκολα είναι η εξατομικευμένη προσέγγιση και η άμεση προσαρμογή της η οποία συμβαίνει πάρα πολλές φορές ακόμη και μέσα στην ίδια Συνεδρία, κι αυτή έγκειται στην ικανότητα του Ψυχολόγου που τον καθιστά και τελικά μέτριο, καλό η πολύ καλό.
Νομίζω η μεγαλύτερη εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης στο μέλλον δεν θα έχει να κάνει με το τι μπορεί να αντικαταστήσει, αλλά με το τι χαρακτηριστικά θα έχει ο άνθρωπος στον οποίο θα απευθύνεται.