Οι παραδοχές του πρώην πρωθυπουργού για Novartis, τηλεοπτικές άδειες και το φλερτ με την έξοδο από το ευρώ, στην πρώτη του δημόσια τοποθέτηση μετά από έξι μήνες – Σιγή από την πλευρά του Νίκου Παππά
Τους λογαριασμούς του με το κυβερνητικό του παρελθόν υπό την σημαία του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία, έκλεισε ο πρώην Πρωθυπουργός και Πρόεδρος του κόμματος, Αλέξης Τσίπρας, με αφορμή συνέδριο για την επέτειο των 50 χρόνων από την Μεταπολίτευση. Στην πρώτη δημόσια παρέμβασή του, έξι μήνες μετά από την παραίτησή του από την ηγεσία της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο κ. Τσίπρας παραδέχτηκε λάθη και «ατυχείς» χειρισμούς, «έδειξε» πρόσωπα και καταστάσεις που κόστισαν στην πολιτική κληρονομιά του, αλλά και έστειλε μηνύματα στους παλιούς και νέους συντρόφους του, παραμένοντας πολιτικά «παρών».
Σε μια πιο ώριμη φάση και αποστασιοποιημένος από τα γεγονότα, ο πρώην Πρωθυπουργός παραδέχτηκε πως «στην υπόθεση της Novartis και στην υπόθεση της αδειοδότηση των τηλεοπτικών αδειών, η διαχείριση που κάναμε ήταν ατυχής», για να συμπληρώσει απολογητικά πως «πρόθεσή μας ήταν να δημιουργήσουμε ένα ευνομούμενο πλαίσιο στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο και καταλήγαμε να έχουμε τα ίδια και χειρότερα». Στην ίδια κατεύθυνση, η υπόθεση της Novartis δημιούργησε εχθρούς, «σε μια περίοδο που αναζητούσαμε συμμάχους», τόνισε ο κ. Τσίπρας, αναγνωρίζοντας πως «υπήρχαν λάθη στους χειρισμούς μας». Κατά τον πρώην Πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, οι «ατυχείς» χειρισμοί αποτύπωσαν τελικά μια εικόνα εντελώς διαφορετική από τις αρχικές προθέσεις του, με αποτέλεσμα να θιγούν τα μέσα ενημέρωσης, αλλά και πολιτικά πρόσωπα».
Στάσεις και ονόματα
Πίσω από τις ενισχυμένες δόσεις αυτοκριτικής του Αλέξη Τσίπρα, ωστόσο, ο ίδιος «φωτογράφισε» τον αρμόδιο τότε Υπουργό, Νίκο Παππά, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, χωρίς η αναφορά του πρώην Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ να εξαιρεί τον τότε Υπουργό Δικαιοσύνης, Δημήτρη Παπαγγελόπουλο. Συνεργάτες, πάντως, του Νίκου Παππά απέφυγαν οποιοδήποτε σχόλιο στη διάρκεια της χθεσινής ημέρας, ενώ ο κ. Τσίπρας τοποθετήθηκε και αναφορικά με τη στάση που κράτησαν ορισμένοι πρώην Υπουργοί του απέναντι στο ενδεχόμενο εξόδου της χώρας από το ευρώ.
«Φλερτ» με την έξοδο από το ευρώ
Συγκεκριμένα, είχαμε «και εμένα και τους περισσότερους -όχι όλους όμως τους συναδέλφους μας- στο υπουργικό συμβούλιο να κατανοούμε ότι η χώρα μας» ανέφερε ο κ. Τσίπρας στηλιτεύοντας τη στάση ορισμένων υπουργών του, όπως ο Γιάνης Βαρουφάκης, παρότι το δημοψήφισμα «δραματοποίησε τις εξελίξεις σε τόσο γρήγορο βαθμό που έδωσε τη δυνατότητα και στις δύο πλευρές να κάνουν ένα βήμα πίσω», όπως ισχυρίστηκε.
Κατά τον ίδιο, «η Ελλάδα δίχως αναδιάρθρωση του χρέους δεν θα μπορούσε να βγει ποτέ στις αγορές». Ωστόσο, «εκεί είναι οι ευθύνες, ο εγκλωβισμός σε πρόσωπα που είχαν κρίσιμο ρόλο που είχαν προσωπική ατζέντα». Πλην του κ. Βαρουφάκη, για τον οποίο ρωτήθηκε, «και άλλοι στο εσωτερικό της κυβέρνησής μου. Υπήρχαν πρόσωπα και δυνάμεις που φλέρταραν ή ευθέως μιλούσαν να βγει η χώρα από το ευρώ» αποκάλυψε ο πρώην Πρωθυπουργός, ενώ για τον πρώην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο, «ουδέποτε απείλησε. Είπε ότι θα παραιτούμουν, αν δεν…» σε ενδεχόμενο εξόδου από το ευρώ, σχολίασε.
Άλλωστε, για τον πρώην Πρωθυπουργό η «ενοχική» στάση των υπουργών και στελεχών της διακυβέρνησής του ευθύνεται στην αδυναμία κεφαλαιοποίησης του έργου του, όπως περιέγραψε, παρότι η συμφωνία που σύναψε με τους Θεσμούς, έδωσε τη δυνατότητα για αναδιάρθρωση του χρέους και καθαρή έξοδο από τα μνημόνια. Επιπλέον, ο ίδιος δήλωσε «απογοητευμένος» από το γεγονός ότι δεν ολοκληρώθηκε τελικά ο «βελούδινος» διαχωρισμός εκκλησίας κράτους, όπως είπε, ενώ ανάλογα συναισθήματα του προκαλεί το γεγονός ότι η Αριστερά δεν αναγνώρισε τη σημασία της μακροοικονομικής σταθερότητας. Αντίθετα, ο κ. Τσίπρας δεν παραγνώρισε ότι και η Αριστερά αφέθηκε τα προηγούμενα χρόνια στην εντύπωση της δήθεν «θωρακισμένης οικονομίας», για την οποία εγκάλεσε κυρίως τις κυβερνήσεις της ΝΔ.
Η πολιτική παρακαταθήκη
Πέρα από τον απολογισμό της κυβερνητικής του θητείας, ο Αλέξης Τσίπρας συνόψισε την πολιτική παρακαταθήκη σε τρία σημεία, κωδικοποιώντας τα αποτελέσματα της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Στο πολιτικό αποτύπωμα αυτής περιλαμβάνονται:
· Η έξοδος από μνημόνια και η επιστροφή σε ανάπτυξη με ρύθμιση του χρέους, για να καταστεί βιώσιμο, με τον πρώην Πρωθυπουργό να επισημαίνει ότι δεν ήταν καθόλου αυτονόητο ότι θα μπορούσαμε να έχουμε καθαρή έξοδο χωρίς πιστοληπτική γραμμή και με ρύθμιση χρέους μέσα σε τρία χρόνια, αναφερόμενος στη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας το 2015 και το 2018.
· Η Συμφωνία των Πρεσπών, για την σημασία της οποίας επικαλέστηκε τις γεωπολιτικές εξελίξεις μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά και την ενταξιακή οπτική στο ΝΑΤΟ ακόμη και των Σκανδιναβικών χωρών και
· Την «έντιμη» διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ως προς τη διαχείριση του δημοσίου χρήματος, η οποία άφησε τη χώρα «χωρίς λεκέδες» κάτω από τη γραβάτα, όπως χαρακτηριστικά είπε.
Ακόμη, σε ιδεολογικό επίπεδο, ο κ. Τσίπρας επισήμανε τις αξίες, για τις οποίες θα αγωνίζεται η Αριστερά, δηλαδή την κοινωνική δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και τη δημοκρατία, εξηγώντας την κομματική ένταξή του από νεανική ηλικία στην προοπτική της αλλαγής των πραγμάτων, παράλληλα με την κίνηση της Ιστορίας. Παρότι αναφέρθηκε διεξοδικά στο ΠΑΣΟΚ, αλλά και στη διακυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, ο κ. Τσίπρας χαρακτήρισε «ανοησίες» τα περί μιμητισμού του, κάνοντας λόγο για μια «εμβληματική» προσωπικότητα της Μεταπολίτευσης, η οποία, ωστόσο, στο τέλος της κυβερνητικής του παρουσίας «έγινε κατεστημένο».
Ο δικομματισμός και ο Μητσοτάκης
Σε μια συνεκτική αφήγηση της πεντηκονταετίας της Μεταπολίτευσης, ο πρώην Πρωθυπουργός έβαλε κατά του δικομματισμού ΝΔ -ΠΑΣΟΚ, λέγοντας πως η χρεοκοπία της χώρας δεν ήταν αποτέλεσμα της ήττας των αξιών της μεταπολίτευσης, αλλά της προδοσίας των αξιών της από την ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ λόγω του πελατειακού κράτους και της διαπλοκής.
Ειδικά στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ, ο κ. Τσίπρας εκτίμησε ότι η Χαριλάου Τρικούπη από το 1990 και μετά απομακρύνθηκε από ένα φορολογικό σύστημα αναδιανομής. Παράλληλα, στα πυρά του προς την ΝΔ, ο πρώην Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ συμπεριέλαβε την απώλεια της ιδεολογικής της ταυτότητας, δηλαδή της ανάγκης για χρήστη δημοσιονομική διαχείριση. Με όρους του 2024, ο κ. Τσίπρας άσκησε κριτική στην κυβέρνηση Μητσοτάκη για την υπόθεση των παρακολουθήσεων, αλλά και το δυστύχημα στα Τέμπη. Όπως είπε, «η Δημοκρατία μας φέτος γιορτάζει τα 50 της χρόνια αλλά υπάρχει μια μαύρη βρώμικη κηλίδα στο επίσημο φόρεμα της είναι το σκάνδαλο των υποκλοπών», σημειώνοντας για την υπόθεση των Τεμπών ότι δημιουργείται στη Βουλή «προσπάθεια συγκάλυψης».
Στην μελλοντική προοπτική, ο πρώην Πρωθυπουργός προειδοποίησε, ιδίως τις προοδευτικές δυνάμεις, για την άνοδο της Ακροδεξιάς και την επέλαση της αντιπολιτικής στις Ευρωεκλογές, υπογραμμίζοντας, από μέρους του, το έλλειμμα αντιπολίτευσης στη Βουλή, το έλλειμμα ελέγχου της εξουσίας από τα ΜΜΕ, το έλλειμμα λειτουργίας της δικαιοσύνης και το έλλειμμα εμπιστοσύνης στη πολιτική, αφήνοντας χώρο στον ακροδεξιό λαϊκισμό.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι «προοδευτικές δυνάμεις»
Αθροίζοντας και τον ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ υπό τον Στέφανο Κασσελάκη στις «προοδευτικές δυνάμεις» χωρίς, όμως, να τον κατονομάσει ή να τον προτάξει σε αυτές, ο κ. Τσίπρας τόνισε ότι «η αδυναμία του προοδευτικού χώρου και η αδυναμία της αντιπολίτευσης να παίξει το ρόλο της μέσα στη βουλή» θα φουντώσει ένα «κύμα αντιπολιτικής», εφόσον «δεν καταφέρουν οι προοδευτικές δυνάμεις να γίνουν από μέρος του προβλήματος, μέρος της λύσης».
Στην μεγάλη εικόνα, ο πρώην Πρωθυπουργός και Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ διαφοροποιήθηκε ηχηρά από ευθύνες και πρόσωπα της διακυβέρνησής του, τραβώντας για πρώτη φορά μια διαχωριστική γραμμή απέναντι στα πεπραγμένα της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Στον αντίποδα, δεν απέφυγε να παραδεχθεί δημόσια τις αστοχίες, αλλά και να τοποθετηθεί με έναν υπερβατικό τρόπο απέναντι στο κόμμα του, το οποίο τοποθέτησε μέσα στο γενικό άθροισμα των προοδευτικών δυνάμεων, αφήνοντας πίσω τον κυβερνητικό κύκλο 2015-2019.
Οι αντιδράσεις
Η τοποθέτηση του Αλέξη Τσίπρα προκάλεσε τις επόμενες ώρες σωρεία αντιδράσεων, με πρώτη αυτή του Παύλου Πολάκη. «Λάθος σύντροφε Αλέξη Τσίπρα! Ατυχές ήταν πως δεν ήρθες στο συνέδριο να τα πεις αυτά, αλλά πήγες στο συνέδριο της Καθημερινής» ανταπάντησε, μεταξύ άλλων, ο κ. Πολάκης, ενώ ακολούθησαν η Βουλευτής Επικρατείας, Έλενα Ακρίτα, αλλά και ο στιχουργός, Νίκος Μωραϊτης.
«Ατυχής η διαχείριση (μας) στις τηλεοπτικές άδειες και στην υπόθεση Novartis. Βάλαμε στο ίδιο τσουβάλι ανθρώπους που είχαν εμπλοκή με ανθρώπους που δεν είχαν καμία εμπλοκή». Αλέξης Τσίπρας στη δημοσιογράφο Ξένια Κουναλάκη. Όταν το ωωωτιείπε παίρνει επικές διαστάσεις…» δήλωσε σε ανάρτησή της η κ. Ακρίτα, ενώ «να δίνεις συνέντευξη σε δημοσιογράφο που έγραψε ότι ο διάδοχός σου έκανε μόντελινγκ στο Άουσβιτς. Να σου λέει ‘ήρθατε στο σωστό συνέδριο’ (δηλαδή του κόμματός σου ήταν λάθος), κι εσύ να γελάς. Δεν καταλαβαίνω τίποτα. Πρώτη φορά νιώθω τόσο πολιτικά μόνος – αλλά και τόσο ελεύθερος», σχολίασε ο κ. Μωραϊτης.
Το «διαζύγιο»
Σε κάθε περίπτωση, ο πρώην Πρωθυπουργός και Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε να απογαλακτιστεί από πρακτικές και πρόσωπα που ενίσχυσαν το αίσθημα πόλωσης επί των ημερών του, αλλά και να αποκαταστήσει μέρος της δημόσιας εικόνας του απέναντι σε ένα ευρύτερο, κοινωνικό ακροατήριο. Κυρίως, όμως, να διαχωρίσει την στάση του απέναντι σε πρόσωπα του κυβερνητικού του κύκλου, ακόμη και αν αυτά πρωταγωνιστούν στον νέο κύκλο του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ υπό τον Στέφανο Κασσελάκη, όπως διαφάνηκε από τη διανομή ρόλων και χαρτοφυλακίων, την περασμένη Παρασκευή.