Οι ύπουλες κολπίτιδες
Η κολπίτιδα είναι ένας γενικός όρος, που χρησιμοποιούν οι γιατροί για να περιγράψουν τις φλεγμονές ή τις μικροβιακές λοιμώξεις, που εκδηλώνονται στο γυναικείο κόλπο. Συχνά δεν πρόκειται μόνο για κολπίτιδα αλλά και για αιδοιοκολπίτιδα (φλεγμονή και του αιδοίου) ή συνοδεύεται από τραχηλίτιδα (φλεγμονή του τραχήλου). Το 75% των γυναικών θα υποφέρουν από κολπίτιδα κάποια στιγμή της ζωής τους και μάλιστα το 40-50% από αυτές, περισσότερο από μια φορές. Υπάρχει έξαρση κατά τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω ζέστης και υγρασίας που οφείλεται σε διάφορα μικρόβια ή μύκητες). Οι κολπίτιδες είναι πιο συχνές κατά την εγκυμοσύνη. Πολλές φορές οι κολπίτιδες δεν έχουν συμπτώματα και η διάγνωση γίνεται τυχαία, με το τεστ παπ ή την γυναικολογική εξέταση. Άλλες φορές έχουν ως αποτέλεσμα να διαταράσσεται η σύσταση των φυσιολογικών κολπικών εκκρίσεων.
Τα είδη κολπίτιδας
Βακτηριακή κολπίτιδα: Λόγω υπερβολικής ανάπτυξης κάποιου από τα βακτήρια που ζουν και αναπαράγονται φυσιολογικά εντός του κόλπου.
Καντιντίαση: Οφείλεται συνήθως σε μύκητα που υπάρχει στον κόλπο (Candida albicans).
Τριχομονίαση/τριχομονάδωση: Οφείλεται σε παράσιτο και μεταδίδεται συνήθως με τη σεξουαλική επαφή.
Κολπική ατροφία (ατροφική κολπίτιδα): είναι αποτέλεσμα της μειωμένης παραγωγής οιστρογόνων μετά την εμμηνόπαυση.
Τα συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοήσετε
Αλλαγές στο χρώμα, τη μυρωδιά ή την ποσότητα των κολπικών υγρών.
Ερεθισμός ή φαγούρα στον κόλπο.
Πόνος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.
Πόνος κατά την ενούρηση.
Μικρή κολπική αιμορραγία ή κηλίδες αίματος.
Τα αίτια μιας κολπίτιδας μπορεί να είναι:
Ιοί. Όπως ο ιός του HPV και ο έρπης των γεννητικών οργάνων.
Διάφορα μικρόβια (π.χ. κλεψιέλα, κολοβακτηρίδιο).
Βακτηρίδια (π.χ. Gardnerella vaginalis).
Μύκητες. Είναι η πιο συχνή αιτία, της κολπίτιδας. Το 75% των γυναικών, έχουν κάποτε στην ζωή τους μια κολπίτιδα, από μύκητες.
Τριχομονάδες. Η κολπίτιδα εδώ οφείλεται στο πρωτόζωο Trichomonas vaginalis.
Χλαμύδια. Μπορούν να προκαλέσουν παρενέργειες και επιπλοκές αλλά υποχωρούν εύκολα με αντιβίωση.
Μυκόπλασμα (ουρεόπλασμα, hominis). Ευθύνεται για αποβολές κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Ατροφική κολπίτιδα. Παρατηρείται στις γυναίκες, που δεν έχουν γυναικείες ορμόνες (στην εμμηνόπαυση ή πριν την εφηβεία).
Πώς θα προφυλαχτείτε
Για να προλάβετε τις κολπίτιδες φροντίστε να τηρείτε σχολαστικά τους κανόνες ατομικής υγιεινής, αλλά με τέτοιο τρόπο που να μην διαταράσσεται η φυσιολογική χλωρίδα του κόλπου.
Στην παραλία, μετά το μπάνιο προτιμήστε να αλλάζετε τουλάχιστον το κάτω μέρος του μπικίνι, ώστε να μην παραμένει βρεγμένο πάνω στο σώμα σας, γιατί η υγρασία, που αναπτύσσεται είναι ο καλύτερος «φίλος» των μυκήτων.
Προτιμήστε τα βαμβακερά εσώρουχα, που αφήνουν το δέρμα να αναπνέει και μην φοράτε συνθετικά, τα οποία αντενδείκνυνται ακόμα περισσότερο το καλοκαίρι.
Αποφυγή ταμπόν.
Για να θωρακίσετε εκ των έσω την υγεία σας απέναντι στα μικρόβια που προκαλούν τις καλοκαιρινές κολπίτιδες, εμπλουτίστε το καθημερινό σας διαιτολόγιο με γιαούρτι και γάλα τα οποία αποτελούν καλές πηγές βιταμινών Β, που προστατεύουν την φυσιολογική χλωρίδα του οργανισμού.
Ενδομητρίωση Ο Εχθρός της γονιμότητας
Η ενδομητρίωση είναι ένα συχνό γυναικολογικό πρόβλημα. Παίρνει το όνομα της από το ενδομήτριο, τη λεπτή εσωτερική επένδυση της μήτρας. Στις γυναίκες με ενδομητρίωση, ιστός, που μοιάζει και συμπεριφέρεται όπως το ενδομήτριο, αναπτύσσεται σε περιοχές εκτός της μήτρας. Τις περισσότερες φορές η ενδομητρίωση εμφανίζεται: πάνω ή μέσα στις ωοθήκες (ενδομητρίωμα), πίσω από τη μήτρα, επάνω στους συνδέσμους, που διατηρούν τη μήτρα στη θέση της. Στο περιτόναιο που επενδύει τα τοιχώματα και όργανα της κοιλιάς. Η ενδομητρίωση σπάνια μπορεί να αναπτυχθεί και σε περιοχές πολύ μακριά από τη μήτρα. Αυτός ο έκτοπος ιστός δημιουργεί φλεγμονή, πόνο, υπογονιμότητα και βαριές εμμηνορυσίες.
Τα συμπτώματα
Ο πόνος είναι από τα πιο συχνά συμπτώματα της ενδομητρίωσης. Συνήθως οι γυναίκες πονάνε χαμηλά στην κοιλιά. Η ένταση του πόνου δεν εξαρτάται από την έκταση της ενδομητρίωσης. Μερικές γυναίκες δεν έχουν πόνο και παρόλα αυτά η ενδομητρίωση είναι διάσπαρτη σε πολλές και μεγάλες περιοχές.
Τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης περιλαμβάνουν:
Έντονη δυσμηνόρροια (πόνος περιόδου), που χειροτερεύει με την πάροδο του χρόνου.
Χρόνιος πόνος χαμηλά και πίσω στη λεκάνη.
Πόνος κατά τη διάρκεια και μετά την επαφή.
Γαστρεντερικές ενοχλήσεις.
Επίπονες εντερικές κινήσεις και ούρηση στην εμμηνορυσία.
Βαριές και μακριές εμμηνορρυσίες.
Μικρή διαφυγή αίματος ανάμεσα στις περιόδους.
Υπογονιμότητα.
Ποιες γυναίκες έχουν ενδομητρίωση
Είναι από τις πιο συχνές γυναικολογικές παθήσεις. Παρουσιάζονται σε ποσοστό 7 έως 10%. ‘Υποψία για την ύπαρξη ενδομητρίωσης μπορεί να τεθεί από το ιστορικό και τη γυναικολογική εξέταση, ενώ η διάγνωση γίνεται με τη λαπαροσκόπηση.
Διάγνωση της ενδομητρίωσης
Ο γιατρός θα πάρει ένα ιστορικό από το οποίο θα υποψιαστεί ενδομητρίωση. Η ενδομητρίωση μπορεί να διαγνωστεί από τη γυναικολογική εξέταση κατά την οποία μπορούν να ψηλαφηθούν ενδομητριωσικές εστίες. Ο υπέρηχος που γίνεται κατά την εξέταση, πολλές φορές αναδεικνύει κύστες ενδομητρίωσης στις ωοθήκες. Υπάρχει ένας βιοχημικός δείκτης, CA 125, ο οποίος αυξάνεται σε περίπτωση ενδομητρίωσης. Δεν είναι απόλυτος δείκτης αφού δεν αυξάνεται πάντα. Αν κατά τη φυσική εξέταση ή τον υπέρηχο δεν ανεβρεθούν ενδομητριωσικές εστίες τότε η μαγνητική τομογραφία μπορεί να δώσει τη διάγνωση. Η τελική και πιο σίγουρη μέθοδος με την οποία μπορούμε να κάνουμε τη διάγνωση και να δούμε τις εστίες είναι η λαπαροσκόπηση. Με τη λαπαροσκόπηση βλέπουμε τις εστίες, το μέγεθος και την έκταση της ενδομητρίωσης. Επίσης δίνει απάντηση για τη γονιμότητα της γυναίκας.
Ο ΗPV και ο φόβος της γυναίκας
O HPV είναι ένας πολύ συχνός ιός. Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papillomavirus) ανήκει σε μία ευρύτερη ομάδα ιών που προσβάλλει τον άνθρωπο και μπορεί να προκαλέσει οξυτενή κονδυλώματα, προκαρκινικές αλλοιώσεις ή καρκίνο σε διάφορα σημεία του ανθρωπίνου σώματος και ιδιαίτερα στον τράχηλο της μήτρας.
Ο HPV μεταδίδεται κυρίως με σεξουαλική επαφή (κολπική, πρωκτική, στοματική), αλλά υπάρχουν και άλλοι τρόποι μετάδοσης. Ο HPV μεταδίδεται και διαμέσου του δέρματος. Ωστόσο, η σεξουαλική επαφή είναι ο πιο συχνός τρόπος μετάδοσης του ιού. Τα επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι η πιθανότητα λοίμωξης είναι υψηλότερη στις νέες σεξουαλικά ενεργές γυναίκες. Ο κίνδυνος απόκτησης μίας νέας HPV λοίμωξης κορυφώνεται στην ηλικία των 20 ετών περίπου και εν συνεχεία μειώνεται σταδιακά μέχρι την ηλικία των 35 ετών. Όπως πολλές άλλες σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις συχνά δεν υπάρχουν κλινικά συμπτώματα της λοίμωξης. Μπορεί κάποιος ή κάποια να έχει μολυνθεί από τον ιό και να μην το γνωρίζει.
Λοίμωξη HPV και οξυτενή κονδυλώματα
Περίπου 12 στελέχη του HPV προκαλούν οξυτενή κονδυλώματα. Αυτοί ονομάζονται ιοί χαμηλού κινδύνου διότι δεν προκαλούν καρκίνο. Δύο τύποι, ο τύπος 6 και ο 11, είναι οι κύριες αιτίες των οξυτενών κονδυλωμάτων. Αυτές οι βλάβες μπορούν να παρουσιαστούν είτε εξωτερικά είτε εσωτερικά στον κόλπο ή πάνω στο πέος και είναι δυνατόν να εξαπλωθούν και στο δέρμα. Τα οξυτενή κονδυλώματα μπορούν να αναπτυχθούν στα έξω γεννητικά όργανα, στον τράχηλο της μήτρας ή στον πρωκτό. Μπορούν να αντιμετωπισθούν είτε με τοπική θεραπεία ή με χειρουργική αφαίρεση ανάλογα με τη θέση τους.
HPV Λοίμωξη και καρκίνος
Περίπου 15 στελέχη HPV έχουν τη δυνατότητα να προκαλέσουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, του κόλπου, του πρωκτού και του πέους. Αυτοί κατατάσσονται στους υψηλού κινδύνου ιούς. Οι περισσότεροι καρκίνοι του τραχήλου της μήτρας προκαλούνται από δύο στελέχη ιών HPV τον 16 και 18. Παρόλο που κάποιοι τύποι ιών HPV μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, εντούτοις ελάχιστες γυναίκες από αυτές που θα μολυνθούν από τον ιό θα αναπτύξουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Στις περισσότερες γυναίκες, το ανοσοποιητικό σύστημα θα εξουδετερώσει τον ιό πριν προκαλέσει καρκίνο. Σε λίγες γυναίκες ο ιός δεν εξουδετερώνεται και μπορεί να προκαλέσει καρκίνο ή συχνότερα προκαρκινικές αλλοιώσεις.
Πώς ο HPV μολύνει τον τράχηλο;
Ο τράχηλος είναι το κατώτερο τμήμα της μήτρας – το άνοιγμα προς τον κόλπο. Καλύπτεται από ένα λεπτό στρώμα ιστού που αποτελείται από κύτταρα. Ένας υψηλού κινδύνου ιός HPV μπορεί να εισέλθει στα κύτταρα και αυτά να ξεκινήσουν να πολλαπλασιάζονται ανώμαλα. Σε μερικές περιπτώσεις, οι αλλαγές αυτές μπορεί να γίνουν προκαρκινικές και ονομάζονται δυσπλασία ή τραχηλική ενδοεπιθηλιακή δυσπλασία.
Η διάγνωση
Συνήθως χρειάζονται πολλά χρόνια πριν αναπτυχθεί καρκίνος του τραχήλου της μήτρας. Όλα αυτά τα χρόνια ο HPV θα προκαλέσει ανωμαλίες στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας ή γύρω από αυτόν. Το τεστ Παπανικολάου μπορεί να αναγνωρίσει αυτές τις αλλοιώσεις στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας και να βοηθήσει στην ταχύτερη αντιμετώπιση των αλλοιώσεων.
Η θεραπεία
Δεν υπάρχει φαρμακευτική θεραπεία για την αντιμετώπιση της λοίμωξης με HPV. Υπάρχει μόνο φαρμακευτική θεραπεία για την αντιμετώπιση των οξυτενών κονδυλωμάτων. Γι’ αυτό το λόγο είναι καλύτερα να γίνεται προσπάθεια να μειωθεί ο κίνδυνος της λοίμωξης.
Η πρόληψη
Τα εμβόλια έναντι του HPV μπορούν να προστατεύσουν από συγκεκριμένα στελέχη ιών HPV. Η πιθανότητα λοίμωξης από τον ιό μειώνεται όσο μειώνεται ο αριθμός των σεξουαλικών συντρόφων. Όσο περισσότερους σεξουαλικούς συντρόφους έχει μία γυναίκα τόσο αυξάνεται η πιθανότητα λοίμωξης από τον ιό. Η χρήση προφυλακτικού μειώνει επίσης τον κίνδυνο μόλυνσης με τον ιό. Δεν προστατεύει όμως απόλυτα, γιατί ο ιός μπορεί να μεταδοθεί από άτομο σε άτομο με την επαφή μολυσμένων περιοχών του δέρματος που δεν καλύπτονται από προφυλακτικό.
*Ακόμη και οι γυναίκες που έχουν εμβολιαστεί θα πρέπει να έχουν τακτικό γυναικολογικό έλεγχο με τεστ Παπανικολάου.