Απ’ολους τους μύθους που γέννησε η ελληνική φαντασία, ο τραγικότερος είναι ο μύθος του Οιδίποδα. Πρόκειται για έναν άνθρωπο, που σπρογμένος από μία αμείλικτη μοίρα, γίνεται ένοχος των δύο μεγσλυτέρων εγκλημάτων, των δύο φοβερώτερων κακουργημάτων από όσα θα μπορούσε ποτέ να πράξει ένας θνητός: γίνεται πατροκτόνος και αιμομίκτης. Ο μύθος αυτός έγινε ευρύτερα γνωστός από τα έργα των πιο φημισμένων Ελλήνων δραματουργών. Δεν θα είναι υπερβολή, αν λέγαμε ότι δεν υπάρχει ωραιότερο έργο στην πνευματική κληρονομιά της ανθρωπότητας από τον Οιδίποδα του Σοφοκλή.
(Οιδίποδας τύραννος αρ στίχων 1530,Οιδίποδας επί Κολωνό αρ στίχων 1779.)
Ο Οιδίποδας καταγόταν από τη Βασιλική του Κάδμου. Πατέρας του ήταν ο Λάιος γιος του Λάβδακου εγγονού του Κάδμου που έδωσε το όνομά του στη θηβαική δυναστεία των Λαβδακιδών.
Όταν ο Λάιος πήρε από τον πατέρα του το θρόνο της Θήβας, παντρεύτηκε την Ιοκάστη η Επικάστη, την κόρη του Μενοικέα. Επειδή για αρκετό χρόνο δεν είχαν κάνει παιδιά ζήτησαν τη συμβουλή του μαντείου των Δελφών.
Η Πυθία τους απάντησε ότι δεν έπρεπε ποτέ να αποκτήσουν παιδιά, επειδή ο γιος που θα αποκτούσαν θα σκότωνε τον ίδιο του τον πατέρα του, θα παντρευόταν τη μητέρα του και θα έφερνε στην πόλη πολλές συμφορές. Η προφητεία όμως ξεχάστηκε και γεννήθηκε ένας γιος. Οι γονείς του πίστεψαν, ότι θα ξεγελάσουν τη μοίρα αν αφήσουν έκθετο το παιδί στον Κιθερώνα. Το πήγαν λοιπόν στο βουνό αφού πρώτα του τρύπησε τους αστραγάλους, του πέρασε χρυσούς χαλκάδες και τον άφησαν στο βουνό. Η τύχη θέλησε να βρούνε το παιδί οι βοσκοί και να το πάνε στον Πόλυβο, που ήταν βασιλιάς της Κορίνθου. Ο Πόλυβος, μην έχοντας παιδιά, έπεισε τη γυναίκα του Μερόπη να υιοθετήσουν το παιδί. Τον ονόμασαν Οιδίποδα εξαιτίας του πρηξήματος που είχε στα πόδια του. (Οιδίπους αυτός που έχει πρησμένα πόδια).
Η ζωή περνούσε ευτυχισμένα. Αγαπούσε πολύ αυτούς που τον ανάθρεψαν, που νόμιζε για γονείς του. Οσπου κάποιος του λέει πως δεν ήταν ο πραγματικός γιος του βασιλιά. Ο Οιδίποδας ζήτησε εξηγήσεις από τον Πόλυβο και την Μερόπη,να του πούνε την αλήθεια, αλλά δεν έμαθε τίποτα.
Αυτό τον έκανε να πάει στους Δελφούς, ελπίζοντας ότι το μαντείο του Απόλλωνα θα τον βοηθούσε να διαλευκάνει το μυστήριο της γέννησής του.
Η απάντηση της Πυθίας απογοήτευσε τον Οιδίποδα. Δεν του αποκάλυψε την καταγωγή του, τον συμβούλεψε μόνο να μην επιστρέψει στην πατρίδα του γιατί θα σκότωνε τον πατέρα του και θα παντρευότανε τη μητέρα του. Ο Οιδίποδας εξακολοθώντας να πιστεύει πως ήταν γιος του Πόλυβου και της Μερόπης αποφασίζει να μη γυρίσει στη Κόρινθο. Φεύγοντας από τους Δελφούς φτάνει σε ένα σταυροδρόμι που σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, ήταν στη Φωκίδα. Εκεί, βρίσκεται μπροστά σε ένα άλλο ταξιδιώτη. Ήταν ο Λάιος. Έρχονται σε σύγκρουση, (για την αιτία της σύγκρουσης υπάρχουν διάφορες εκδοχές)Οιδίποδας σκότωνε τον Λάιο και τους τέσσερις άντρες που τον συνόδευαν. (Ο πρώτος χρισμός του μαντείου).
Εκείνη την εποχή η Θήβα μαστίζονταν από ένα τέρας που ονομαζόταν Σφίγγα (Σφιγξ)και ήταν κόρη της Έχιδνας και του Τυφώνα. Είχε μία μεικτή μορφή με σώμα λιονταριού, με κεφάλι και στήθος γυναίκας και φτερά πτηνού. Καταβρόχθιζε τους Θηβαίος επειδή δεν μπορούσαν να λύσουν ένα αίνιγμα που τους πρότεινε. Ποιο ήταν το αίνιγμα που έβαζε η Σφίγγα; Κατά τον Απολλόδωρο τον Αθηναιο,της το είχαν εμπνεύσει οι Μούσες και ήταν τούτο:《Ποιο είναι το ζώο που έχει μία μόνο φωνή και στην αρχή είναι τετράποδο, ύστερα γίνεται δίποδο και τελικά τρίποδο;)
Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης αναφέρει το εξής κείμενο:《Ποιο είναι αυτό που είναι δίποδο, τρίποδα, και τετράποδο ταυτόχρονα;》Ο μύθος λέει, ότι πολλοί Θηβαίοι μη μπορώντας να λύσουν το αίνιγμα, είχαν χάσει τη ζωή τους. Ο Κρέων, ο βασιλιάς των Θηβών,είχε υποσχεθεί το στέμα του και το χέρι της αδερφής του Ιοκάστης, (μητέρα του Οιδίποδα)σε αυτόν που θα κατάφερνε να απαλλάξει τη χώρα από τη Σφίγγα. Τότε έφτασε ο Οιδίποδας και βρήκε χωρίς να δυσκολευτεί καθόλου τη λύση. Το ζώο που έλεγε η Σφίγγα είναι ο άνθρωπος. Γεννιέται τετράποδο, μια και μπουσουλάει στην αρχή με τα τέσσερα, γίνεται ύστερα δίποδο και όταν γεράσει, χρησιμοποιεί το μπαστούνι σαν τρίτο πόδι. Ο μύθος λέει ότι όταν ο Οιδίποδα έλυσε το αίνιγμα, ή Σφίγγα αυτοκτόνησε πέφτοντας από τον ψηλό βράχο που καθότανε. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή,την σκότωσε ο Οιδίποδας με μία λόγχη.
Ο Οιδίποδας θα απαλλάξει τη χώρα, ο Κρέων θα κρατήσει το λόγο του και έτσι δίχως να το ξέρει ο τραγικός αυτός ήρωας γίνεται άντρας της μητέρας του. Έτσι στον φόνο του πατέρα του πρόσθεσε τώρα και την αιμομιξία.
Στην Οδύσσεια, ο Όμηρος λέει τα εξής για τη μητέρα του Οιδίποδα:《Η μάνα αυτή έκαμε, χωρίς να το ξέρει μία φριχτή πράξη:
Παντρεύτηκε το γιό της, που σκότωσε τον πατέρα που τον γέννησε……》.
Αυτή ήταν η περίληψη που μπόρεσα να κάνω του πρώτου μέρους του Οιδίποδα, του ΣΟΦΟΚΛΉ. Οιδίπους Τύραννος.
Ελπίζω να μπορέσω να κάνω και το δεύτερο μέρος:Οιδίπους επί Κολωνό και να δώσω τον τίτλο του τέλους, σε αυτό το ατιστούργιμα.
φωτο – Η Σφίγγα των Ναξίων (570π.Χ)
Δελφοί. Αρχαιολογικό Μουσείο.