Η φλεγμονή τι είναι; Eξετάσεις που τη δείχνουν. Ποιες τροφές καταπολεμούν τις φλεγμονές;
Σύμφωνα με έρευνες οι φλεγμονές συνδέονται με την εκδήλωση δεκάδων παθήσεων και είναι επικίνδυνες για την υγεία μας.
Συχνά αναπτύσσονται στον οργανισμό μας κάνοντας τη ζημιά τους «σιωπηλά», αφού δεν εκδηλώνουν κάποιο σύμπτωμα για να γίνουν αντιληπτές. Δεν είναι τυχαίο ότι εκτός από τη συμβολή τους στην εμφάνιση πολλών παθήσεων, όπως οι καρδιοπάθειες, οι φλεγμονές έχουν συνδεθεί ακόμη και με την εμφάνιση μορφών καρκίνου, όπως είναι αυτοί του ήπατος και του τραχήλου της μήτρας. «Ένοχοι» και στις δύο αυτές περιπτώσεις θεωρούνται οι ιοί.
Τι είναι η φλεγμονή;
Η φλεγμονή είναι η τοπική αντίδραση του οργανισμού που εκδηλώνεται μετά από ένα τραύμα ή μια ασθένεια ή σε ερεθισμό, βλάβη ή λοίμωξη (μικρόβια). Η φλεγμονή αποτελεί την τοπική αντίδραση ζώντων ιστών σε διάφορους βλαπτικούς παράγοντες Πρόκειται για έναν μηχανισμό αυτοίασης του οργανισμού αφού η αύξηση της κυκλοφορίας στην περιοχή συμβάλλει στην θεραπεία του προβλήματος. Η κατάσταση όμως μπορεί να γίνει δυνητικά επικίνδυνη στην περίπτωση που η φλεγμονή γίνεται χρόνια και δεν αντιμετωπίζεται. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνες οι χρόνιες φλεγμονές συνδέονται με διάφορες παθήσεις, όπως οι καρδιοπάθειες, ο καρκίνος, η νόσος Πάρκινσον και η νόσος Αλτσχάιμερ.
Αίτια φλεγμονώδους αντίδρασης φλεγμονώδους αντίδρασης αποτελούν αποτελούν: φυσικοί και χημικοί παράγοντες, έμβιοι μικρο‐οργανισμοί, ξένα σώματα, ανοσολογικοί παράγοντες, ή νέκρωση των ιστών
Η φλεγμονή διακρίνεται σε:
• οξεία (παρατηρείται στις πρώτες ώρες μετά την βλάβη) και
• χρόνια (η παρατεταμένη πέραν της αρχικής οξείας αντίδρασης, φλεγμονώδης αντίδραση των ιστών)
Τα συμπτώματα της φλεγμονής συμπεριλαμβάνουν ερυθρότητα στη περιοχή, πρήξιμο, πόνο και αυξημένη θερμότητα.
Πρόκειται για μια προσπάθεια του οργανισμού να «περιχαρακώσει» τη βλάβη και να αυξήσει την συγκέντρωση θρεπτικών συστατικών ώστε να βοηθήσει στην ταχύτερη επούλωση της. Ο πόνος δε, έχει ως στόχο την ακινητοποίηση και προστασία του πάσχοντος μέρους μέχρι πλήρους ίασης. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η φλεγμονή δεν είναι το πρόβλημα αλλά η προσπάθεια του οργανισμού να λύσει ένα πρόβλημα.
Η φλεγμονή ακολουθεί μια βλάβη. Χτυπήσαμε το χέρι μας που στη συνέχεια πονάει και είναι πρησμένο, φλεγμαίνει. Το πρόβλημα ήταν το χτύπημα, το πρήξιμο και ο πόνος αφορούν στην προσπάθεια του οργανισμού να διορθώσει την βλάβη που προκλήθηκε με το χτύπημα.
Οι βλάβες μπορούν να προκληθούν ξαφνικά και βίαια (οξέως) ή σταδιακά και σε σταθερή βάση (χρονίως). Αν το σώμα μας έχει όλα τα συστατικά που χρειάζεται για να επουλώσει, ολοκληρώνει τη διαδικασία και έτσι η φλεγμονή περνά. Αν όχι η διαδικασία χρονίζει και η προσπάθεια επούλωσης γίνεται πρόβλημα η ίδια.
Η κατάληξη (-ίτιδα) προστίθεται στο όνομα του οργάνου που αφορά για χαρακτηρίσει την περιοχή της φλεγμονής. Αρθρίτιδα για τις αρθρώσεις, δερματίτιδα για το δέρμα, αγγειίτιδα για τα αγγεία κ.ο.κ. Αφορά μια πληροφορία που έχει να κάνει με το σημείο της φλεγμονής και όχι με την αίτια που την προκάλεσε.
Εξετάσεις που δείχνουν φλεγμονή
Η ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ) είναι μια μη ειδική εξέταση για φλεγμονώδεις και νεκρωτικές καταστάσεις. Η ΤΚΕ μπορεί επίσης να αυξηθεί σε καταστάσεις φυσιολογικές, όπως η εγκυμοσύνη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, υπάρχει μία αλλαγή στις πρωτεΐνες του αίματος που οδηγούν σε συσσωμάτωση των ερυθρών αιμοσφαιρίων και αύξηση της ΤΚΕ. Η ΤΚΕ μετρά την ταχύτητα με την οποία τα ερυθροκύτταρα που βρίσκονται μέσα σε ένα ειδικό σωληνάριο και τα οποία έχουν αναμιχθεί με συγκεκριμένο αντιπηκτικό, καθιζάνουν. Τα ερυθροκύτταρα τα οποία έχουν συσσωματωθεί εξαιτίας φλεγμονών και νεκρωτικών καταστάσεων, καθιζάνουν πιο γρήγορα σε σχέση με τα μεμονωμένα ερυθρά αιμοσφαίρια. Έτσι η ΤΚΕ, η οποία εκφράζεται σε mm / ώρα, θα είναι αυξημένη σε τέτοιες φλεγμονώδεις και νεκρωτικές καταστάσεις. Υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ της ΤΚΕ και της πορείας αυτών των νοσημάτων. Καθώς η νόσος βελτιώνεται, η ΤΚΕ μειώνεται.
Η C-Αντιδρώσα Πρωτεΐνη (CRP) είναι μια παθολογική γλυκοπρωτεΐνη του ορού που παράγεται από το ήπαρ κατά τη διάρκεια οξείας φλεγμονής. Η CRP είναι ανιχνεύσιμη μέσα σε 6-10 ώρες μετά τη φλεγμονώδη αντίδραση του οργανισμού και μπορεί να αυξηθεί μέχρι και 4.000 φορές, όταν η φλεγμονώδης απόκριση οξείας φάσης βρίσκεται στην κορύφωσή της. Επειδή εξαφανίζεται γρήγορα όταν η φλεγμονή υποχωρεί, η ανίχνευση της είναι ενδεικτική της παρουσίας της φλεγμονώδους διαδικασίας. Είναι ο καλύτερος δείκτης της σοβαρότητας της παγκρεατίτιδας όταν μετράται 48 ώρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων. Η C-Αντιδρώσα Πρωτεΐνη έχει συνδεθεί με το μεταβολικό σύνδρομο, μια ομάδα σημείων που περιλαμβάνουν την κοιλιακή παχυσαρκία, την υπερτριγλυκεριδαιμία, την χαμηλή HDL (καλή χοληστερόλη), την υπέρταση και τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης νηστείας στο αίμα. Θεωρείται πλέον ότι η χρόνια φλεγμονή, όπως αποδεικνύεται από τα χρονίως αυξημένα επίπεδα της C-Αντιδρώσας Πρωτεΐνης, μπορεί να είναι ένα επιπλέον συστατικό του μεταβολικού συνδρόμου. Η μέτρηση της CRP μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως «εργαλείο» για την αξιολόγηση ασθενών με μέτριο κίνδυνο ανάπτυξης καρδιακών παθήσεων.
Η CRP είναι ένας άμεσος δείκτης της οξείας φλεγμονής, ανέρχεται μέσα σε ώρες από την αρχή της φλεγμονής και επανέρχεται ταχύτατα στο φυσιολογικό μετά την φλεγμονή. Η ΤΚΕ αργεί να ανέλθει σε μια φλεγμονή και συνήθως χρειάζεται μια-δυο ημέρες για να γίνει παθολογική, αλλά αργεί και να επανέλθει στο φυσιολογικό μετά από την πάροδο της φλεγμονής.
Η CRP είναι ένας άμεσος δείκτης της φλεγμονής. Αντίθετα η ΤΚΕ είναι ένας έμμεσος δείκτης και αυτό διότι εξαρτάται από την συγκέντρωση στο αίμα διαφόρων παραγόντων, όπως είναι το ινωδογόνο, οι β-σφαιρίνες, οι α-σφαιρίνες, οι λευκωματίνες και άλλους παράγοντες (πχ ο αιματοκρίτης) που πολλές φορές δεν έχουν σχέση με την οξεία φλεγμονή.
Ποιες τροφές καταπολεμούν τις φλεγμονές
Επιλέξτε τροφές που δεν θα αυξάνουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Φροντίζετε να μην λείπουν από τη διατροφή σας οι φυτικές ίνες. Καλό είναι για το σκοπό αυτό να επιλέγετε τρόφιμα με πολλές φυτικές ίνες όπως τα δημητριακά, τα φρούτα και τα λαχανικά.
Περιορίστε το ζωικό λίπος που μπορεί να πυροδοτήσει μια φλεγμονή επιλέγοντας να τρώτε άπαχο κρέας. Καταναλώνετε το ελαιόλαδο με το φαγητό σας που διαθέτει αντιοξειδωτική του δράση και είναι πιο υγιεινό από τα υπόλοιπα είδη λίπους.
Οι επεξεργασμένες τροφές, σε αντίθεση με αυτές που δεν έχουν υποστεί επεξεργασία, έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία και ένζυμα (χημικές ενώσεις απαραίτητες για να πραγματοποιηθούν χημικές αντιδράσεις μέσα στο σώμα μας).
Αποφεύγετε τα λεγόμενα «κακά» δηλαδή τα κορεσμένα λιπαρά. Ειδικά τώρα το καλοκαίρι μπορείτε να λαμβάνετε τα «καλά» λιπαρά που χρειάζεται ο οργανισμός σας τρώγοντας ψάρια. Είναι πλούσια σε ω3 λιπαρά οξέα, τα οποία σύμφωνα με έρευνες συμβάλλουν στην πρόληψη των θρόμβων και περιορίζουν τυχόν φλεγμονές. Τα «παχιά» ψάρια όπως οι σαρδέλες ή η ρέγκα είναι υψηλής περιεκτικότητας σε αυτά τα λιπαρά.
Αν σας αρέσει η σοκολάτα επιλέξτε τη μαύρη: τα φλαβονοειδή που περιέχει αποτρέπουν το σχηματισμό θρόμβων, γεγονός που περιορίζει τον κίνδυνο εγκεφαλικού ή καρδιακού επεισοδίου.
Τα μήλα και το κρεμμύδι περιορίζουν τα οιδήματα και τις φλεγμονές καθώς είναι τροφές πλούσιες σε κερσετίνη. Η κερσετίνη είναι ένα αντιοξειδωτικό που συμβάλλει στην καταπολέμηση των φλεγμονών και ανήκει στην οικογένεια των φλαβονοειδών (συγκεκριμένα των φλαβονολών).
Σε περιπτώσεις φλεγμονωδών νοσημάτων η συμπλήρωση της διατροφής με βιταμίνη C και φυσικά αντιοξειδωτικά όπως η ρεσβερατρόλη, το άλφα λιποϊκό οξύ, η κουερσετίνη και οι φαινόλες από το πράσινο τσάι μπορούν σύμφωνα με μελέτες να βοηθήσουν σημαντικά στη μείωση της φλεγμονής.