Τα τελευταία χρόνια, ένας αυξανόμενος αριθμός επιστημονικών μελετών υποστηρίζει μια ανησυχητική θεωρία: η νόσος Αλτσχάιμερ δεν είναι απλώς μια ασθένεια, είναι μια λοίμωξη.
Ενώ οι ακριβείς μηχανισμοί αυτής της λοίμωξης είναι κάτι που οι ερευνητές προσπαθούν ακόμα να απομονώσουν, πολυάριθμες μελέτες υποδηλώνουν ότι η θανατηφόρα εξάπλωση του Αλτσχάιμερ υπερβαίνει κατά πολύ αυτό που πιστεύαμε.
Μια τέτοια μελέτη, που δημοσιεύθηκε το 2019 στο Science Advances, πρότεινε αυτό που θα μπορούσε να είναι ένα από τα πιο οριστικά στοιχεία μέχρι τώρα για ένα ένοχο βακτήριο πίσω από το Αλτσχάιμερ, και προέρχεται από ένα κάπως απροσδόκητο ζήτημα: την ασθένεια των ούλων.
Το βακτήριο που είναι ένοχο για την χρόνια περιοδοντίτιδα
Σε μια εργασία με επικεφαλής τον ανώτερο συγγραφέα Jan Potempa, μικροβιολόγο από το Πανεπιστήμιο του Λούισβιλ, οι ερευνητές ανέφεραν την ανακάλυψη του Porphyromonas gingivalis -του παθογόνου παράγοντα πίσω από τη χρόνια περιοδοντίτιδα (γνωστή και ως ασθένεια των ούλων)- στους εγκεφάλους ασθενών με Αλτσχάιμερ.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που οι δύο παράγοντες συνδέονται, αλλά οι ερευνητές προχώρησαν περισσότερο. Σε ξεχωριστά πειράματα με ποντίκια, η στοματική μόλυνση με το παθογόνο οδήγησε σε αποικισμό του εγκεφάλου από τα βακτήρια, μαζί με αυξημένη παραγωγή β-αμυλοειδούς, της κολλώδους πρωτεΐνης που συνήθως συνδέεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Η ερευνητική ομάδα, που συντονίστηκε από τη φαρμακευτική εταιρεία Cortexyme δεν ισχυριζόταν ότι είχε ανακαλύψει οριστικά στοιχεία για την αιτιολογία του Αλτσχάιμερ. Αλλά ήταν σαφές ότι πίστευαν ότι υπήρχε μια ισχυρή γραμμή έρευνας στο σημείο αυτό.
«Μολυσματικοί παράγοντες έχουν εμπλακεί στην ανάπτυξη και την εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ στο παρελθόν, αλλά τα στοιχεία της αιτιώδους συνάφειας δεν ήταν πειστικά. Τώρα, για πρώτη φορά, έχουμε ακλόνητα στοιχεία που συνδέουν το ενδοκυτταρικό, αρνητικό κατά Gram παθογόνο, το P. gingivalis και την παθογένεση του Αλτσχάιμερ», είπαν τότε οι επιστήμονες.
Επιπλέον, η ομάδα εντόπισε τοξικά ένζυμα που ονομάζονται gingipains που εκκρίνονται από τα βακτήρια στον εγκέφαλο ασθενών με Αλτσχάιμερ και τα οποία συσχετίζονται με δύο ξεχωριστούς δείκτες της νόσου: την πρωτεΐνη tau και μια ετικέτα πρωτεΐνης που ονομάζεται ουβικιτίνη.
Σημάδια του Αλτσχάιμερ στον εγκέφαλο ανθρώπων που δεν είχαν διαγνωστεί
Το ακόμη πιο σημαντικό ήταν ότι η ομάδα αναγνώρισε αυτές τις τοξικές ουλές στους εγκεφάλους νεκρών ανθρώπων που ποτέ δεν είχαν διαγνωστεί με Αλτσχάιμερ. Ήταν σημαντικό, γιατί ενώ το P. gingivalis και η ασθένεια έχουν συνδεθεί στο παρελθόν, δεν έχει γίνει ποτέ γνωστό αν η ασθένεια των ούλων προκαλεί Αλτσχάιμερ ή αν η άνοια οδηγεί σε κακή στοματική φροντίδα.
Το γεγονός ότι τα χαμηλά επίπεδα ουλίτιδας ήταν εμφανή ακόμη και σε άτομα που δεν είχαν ποτέ διαγνωστεί με Αλτσχάιμερ θα μπορούσε να είναι ένα ενδεικτικό σημάδι -υποδηλώνοντας ότι μπορεί να είχαν αναπτύξει την πάθηση αν είχαν ζήσει περισσότερο.
«Η ταυτοποίηση των αντιγόνων ουλίτιδας στους εγκεφάλους ατόμων με νόσο και παθολογία Αλτσχάιμερ, αλλά καμία διάγνωση άνοιας δεν υποστηρίζει ότι η μόλυνση του εγκεφάλου με P. gingivalis δεν είναι αποτέλεσμα κακής οδοντιατρικής φροντίδας μετά την έναρξη της άνοιας ή συνέπεια της νόσου», εξήγησαν οι συγγραφείς στην εργασία τους.
«Είναι ένα πρώιμο συμβάν που μπορεί να εξηγήσει την παθολογία που εντοπίζεται σε άτομα μέσης ηλικίας πριν από τη γνωστική έκπτωση».
Επιπλέον, μια ένωση που ονομάζεται COR388, έδειξε σε πειράματα με ποντίκια ότι θα μπορούσε να μειώσει το βακτηριακό φορτίο μιας εγκατεστημένης λοίμωξης του εγκεφάλου P. gingivalis, ενώ μειώνει επίσης την παραγωγή β-αμυλοειδούς και τη νευροφλεγμονή.
Θα πρέπει να περιμένουμε και να δούμε τι θα αποκαλύψει η μελλοντική έρευνα σχετικά με αυτόν τον σύνδεσμο, αλλά η ερευνητική κοινότητα είναι συγκρατημένα αισιόδοξη.
«Τα φάρμακα που στοχεύουν τις τοξικές πρωτεΐνες των βακτηρίων έχουν δείξει μέχρι στιγμής οφέλη μόνο σε ποντίκια, ωστόσο χωρίς νέες θεραπείες άνοιας εδώ και 15 χρόνια, είναι σημαντικό να δοκιμάζουμε όσο το δυνατόν περισσότερες προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση ασθενειών όπως το Αλτσχάιμερ», δήλωσε ο επικεφαλής επιστημονικός υπεύθυνος του Alzheimer’s Research, David Reynolds.
oloygeia.gr