Στον απόηχο της κρίσης της COVID-19, έχει προκύψει η ανάγκη πρόληψης και θεραπείας δύο συναφών καταστάσεων, του τραυματισμού από το εμβόλιο COVID-19 και του μακροχρόνιου COVID-19. Και οι δύο καταστάσεις αποδίδονται εν μέρει στην πρωτεΐνη ακίδας, η οποία μπορεί να προκαλέσει βλάβη μέσω πολλών μηχανισμών. Ένας σημαντικός μηχανισμός βλάβης είναι ο αγγειακός και μεσολαβείται από την πρωτεΐνη ακίδα, ένα κοινό στοιχείο της νόσου COVID-19 και σχετίζεται με τη λήψη εμβολίου για τον COVID-19. Δεδομένου του σημαντικού αριθμού ατόμων που αντιμετωπίζουν αυτές τις δύο συναφείς καταστάσεις, είναι επιτακτική ανάγκη να αναπτυχθούν πρωτόκολλα θεραπείας, καθώς και να ληφθεί υπόψη η ποικιλομορφία των ατόμων που αντιμετωπίζουν μακροχρόνιο COVID-19 και τραυματισμό από εμβολιασμό. Αυτή η ανασκόπηση συνοψίζει τις γνωστές επιλογές θεραπείας για μακροχρόνιο τραυματισμό COVID-19 και εμβολιασμού, τους μηχανισμούς τους και την αποδεικτική τους βάση.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10222799/
Ένας αριθμός παραγόντων σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ανεπιθύμητων ενεργειών. Αυτά περιλαμβάνουν:
Γενετική: Οι συγγενείς πρώτου βαθμού ατόμων που έχουν υποστεί τραυματισμό από το εμβόλιο φαίνεται να διατρέχουν πολύ υψηλό κίνδυνο τραυματισμού από το εμβόλιο. Τα άτομα με γονιδιακή μετάλλαξη της μεθυλενοτετραϋδροφολικής αναγωγάσης (MTHFR) και τα άτομα με σύνδρομα τύπου Ehlers-Danlos, μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο τραυματισμού. Τα αυξημένα επίπεδα ομοκυστεΐνης έχουν συνδεθεί με χειρότερα αποτελέσματα σε ασθενείς με COVID-19. Τα αυξημένα επίπεδα ομοκυστεΐνης μπορεί να ενισχύσουν τον μικροαγγειακό τραυματισμό και τις θρομβωτικές επιπλοκές που σχετίζονται με τον τραυματισμό του εμβολίου που σχετίζεται με την πρωτεΐνη ακίδα.
Φορτίο mRNA και ποσότητα παραγόμενης πρωτεΐνης ακίδας: αυτό μπορεί να συνδέεται με συγκεκριμένες παρτίδες εμβολίων που περιέχουν υψηλότερη συγκέντρωση mRNA λόγω διακυμάνσεων στην ποιότητα κατασκευής, καθώς και ετερογένειας εντός του φιαλιδίου.
Τύπος και παρτίδα εμβολίου: παρατηρήθηκαν αποκλίσεις στα επίπεδα των ανεπιθύμητων ενεργειών, ανάλογα με τον κατασκευαστή του εμβολίου.
Αριθμός εμβολίων που χορηγήθηκαν: ο κίνδυνος ενίσχυσης αντισωμάτων (ADE) αυξάνεται με κάθε έκθεση στον ιό ή σε ένα εμβόλιο. Παρατηρήθηκε επίσης αρνητική αντίστροφη συσχέτιση των χορηγούμενων δόσεων, καθώς και της αποτελεσματικότητας.
Φύλο: η πλειονότητα των ατόμων που έχουν τραυματιστεί από το εμβόλιο είναι γυναίκες και τα εμβόλια έχουν ιστορικά αποτελέσματα ανάλογα με το φύλο.
Υποκείμενη διατροφική κατάσταση και συννοσηρότητες: ορισμένες προϋπάρχουσες καταστάσεις μπορεί πιθανότατα να έχουν ωθήσει το ανοσοποιητικό σύστημα να είναι πιο αντιδραστικό μετά τον εμβολιασμό. Αυτό περιλαμβάνει εκείνους με προϋπάρχουσες αυτοάνοσες διαταραχές.
Ένας αριθμός παραγόντων σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ανεπιθύμητων ενεργειών. Αυτά περιλαμβάνουν:
Γενετική: Οι συγγενείς πρώτου βαθμού ατόμων που έχουν υποστεί τραυματισμό από το εμβόλιο φαίνεται να διατρέχουν πολύ υψηλό κίνδυνο τραυματισμού από το εμβόλιο. Τα άτομα με γονιδιακή μετάλλαξη της μεθυλενοτετραϋδροφολικής αναγωγάσης (MTHFR) [93] και τα άτομα με σύνδρομα τύπου Ehlers-Danlos, μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο τραυματισμού. Τα αυξημένα επίπεδα ομοκυστεΐνης έχουν συνδεθεί με χειρότερα αποτελέσματα σε ασθενείς με COVID-19 [94,95]. Τα αυξημένα επίπεδα ομοκυστεΐνης μπορεί να ενισχύσουν τον μικροαγγειακό τραυματισμό και τις θρομβωτικές επιπλοκές που σχετίζονται με τον τραυματισμό του εμβολίου που σχετίζεται με την πρωτεΐνη ακίδα [96,97].
Φορτίο mRNA και ποσότητα παραγόμενης πρωτεΐνης ακίδας: αυτό μπορεί να συνδέεται με συγκεκριμένες παρτίδες εμβολίων που περιέχουν υψηλότερη συγκέντρωση mRNA λόγω διακυμάνσεων στην ποιότητα κατασκευής, καθώς και ετερογένειας εντός του φιαλιδίου [98].
Τύπος και παρτίδα εμβολίου: παρατηρήθηκαν αποκλίσεις στα επίπεδα των ανεπιθύμητων ενεργειών, ανάλογα με τον κατασκευαστή του εμβολίου [91].
Αριθμός εμβολίων που χορηγήθηκαν: ο κίνδυνος ενίσχυσης αντισωμάτων (ADE) αυξάνεται με κάθε έκθεση στον ιό ή σε ένα εμβόλιο. Παρατηρήθηκε επίσης αρνητική αντίστροφη συσχέτιση των χορηγούμενων δόσεων, καθώς και της αποτελεσματικότητας [99].
Φύλο: η πλειονότητα των ατόμων που έχουν τραυματιστεί από το εμβόλιο είναι γυναίκες [100] και τα εμβόλια έχουν ιστορικά αποτελέσματα ανάλογα με το φύλο [101].
Δεδομένων των πολλών αβεβαιοτήτων σχετικά με τη διάρκεια της παραγωγής πρωτεΐνης ακίδας και των μεταβλητών που καθορίζουν την παραγωγή, η υιοθέτηση μιας προληπτικής προσέγγισης φαίνεται λογική, υπό την προϋπόθεση ότι οι προτεινόμενες παρεμβάσεις είναι ασφαλείς. Παραμένει άγνωστο εάν είναι δυνατή η πλήρης ανάρρωση από τον τραυματισμό εμβολίου COVID-19. Ωστόσο, προτείνουμε τη στόχευση πολλών διαφορετικών διαδικασιών για τη μείωση των συμπτωμάτων που σχετίζονται τόσο με τον τραυματισμό από το εμβόλιο όσο και με τον μακροχρόνιο COVID-19. Αυτά περιλαμβάνουν:
(1) Δημιουργία ενός υγιούς μικροβιώματος
(2) Αναστολή της δέσμευσης της πρωτεΐνης ακίδας (διακοπή συνεχιζόμενης βλάβης)
(3) Καθαρισμός της πρωτεΐνης ακίδας από το σώμα (εκκαθάριση των βλαβερών παραγόντων)
(4) Θεραπεία της βλάβης που προκαλείται από την πρωτεΐνη ακίδας (αποκατάσταση της ομοιόστασης και ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος)